Skip to content Skip to footer

Wielki Brat ogląda. Tych filmów z inwigilacją w tle wstyd nie znać

Świat kultury oraz popkultury nie raz poruszał temat bezpieczeństwa i prywatności jednostki w społeczeństwie. Popularne filmy są jedną z dziedzin, które zajmowały się wyżej wymienionym tematem. Poniżej prezentujemy sześć najciekawszych pozycji, które trzeba obejrzeć, jeśli interesujesz się prywatnością oraz bezpieczeństwem.

Enemy of the State, reż. Tony Scott

Wróg publiczny (Enemy of the State)

Amerykańska produkcja z głównymi rolami Willa Smitha (Robert) oraz Gene’a Hackmana (Brill), to fascynujący film paranoi, w której pogrążony jest rząd Stanów Zjednoczonych.

Truman Show, reż. Peter Weir

Truman Show (The Truman Show)

Klasyk w tym zestawieniu. Chyba nie ma osoby, która przynajmniej raz nie widziała obrazu Petera Weira z 1998 r. W „Truman Show” Jim Carrey występuje w roli mężczyzny funkcjonującego w fikcyjnym świecie, stworzonym na potrzeby programu telewizyjnego typu reality show. Film ma bardzo ciekawą narrację: pokazuje m.in. sceny  zarejestrowane przez kamery ukryte w małym miasteczku, w którym mieszka główny bohater. Dodatkowo świetnie przedstawia brak skrupułów producentów, którzy manipulują tak zwanym „prawdziwym życiem”, i obrazuje konsekwencje „eksperymentu” polegającego na inwigilacji każdego aspektu rzeczywistości człowieka – od momentu jego narodzin przez dorastanie po pierwsze miłości itd.  Obraz bardzo sugestywny, a tematyka wcale się nie zestarzała – wręcz odwrotnie, w obecnych czasach zyskuje na aktualności.

Minority Report, reż. S. Spielberg

Raport mniejszości (Minority Report)

Oparty na opowiadaniu Philipa K. Dicka “Raport mniejszości” w rozgrywa się w niedalekiej przyszłości –w roku 2054. Hollywoodzka produkcja Stephena Spielberga z 2002 r. przedstawia historię oficera, który pracuje w specjalnej jednostce egzekwowania prawa  opartą na prekognicji – przewidywaniu przyszłości. Dzięki jasnowidzom stróże prawa mogą ująć sprawcę przestępstwa przed jego popełnieniem.  Film przedstawia przyszłość społeczeństwa nadzoru – ta wizja odbiega od świata Wielkiego Brata z powieści „1984” George’a Orwella, jednak może wywoływać podobne ciarki na skórze. Czy można bowiem wyobrazić sobie rzeczywistość, w której człowiek zostaje skazany za przestępstwo, którego JESZCZE nie popełnił?

Świat „Raportu mniejszości” ujęty jest w ramy amerykańskiego miasta przyszłości, w którym możemy wyczuć charakterystyczny klimat utopii: wielkie wieżowce, “magnetyczne” autostrady, do tego nowoczesne komputery, pojazdy “drogowe” i powietrzne pozwalają nam odczuć ten skok technologiczny i społeczny, który dokonał się przez pół wieku.. Zostawia nas jednak z pytaniem: czy technologia powinna służyć człowiekowi, czy to człowiek powinien służyć technologii?

Gattaca, reż. Andrew Nicol

Gattaca – Szok przyszłości (Gattaca)

Główny bohater filmu, Vincent Freeman­ (Ethan Hawke), urodził się w świecie, w którym większość ludzi jest genetycznie zmodyfikowana. Chce zostać astronautą, jednak markery genetyczne uniemożliwiają mu realizację tego marzenia. Przyjmuje więc tożsamość innej osoby – z lepszym kodem DNA….

Wyreżyserowany przez Andrew Nicola film z 1997 r. stanowi rewelacyjny komentarz na temat naszego prawa do prywatności oraz systemu, który  dogłębnie „prześwietla” człowieka  i dąży do tego, by wyeliminować jego sprawczość.  . „Gattaca” to obraz wizualnie olśniewający, błyskotliwie zrealizowany i nastrojowy. Ponury, a zarazem piękny, opowiadający o marzeniach, a także zagrożeniach wynikających z zabawy człowieka ludzkimi genami. Do refleksji i ku przestrodze.

Rozmowa, reż. F. F. Coppola

Rozmowa (The Conversation)

”Rozmowa” w reżyserii Francisa Forda Coppola to jeden z klasyków poruszających temat inwigilacji. Film z 1074 r. udziałem Gene’a Hackmana rozpoczyna się, gdy ekspert ds. inwigilacji (mistrz podsłuchów), dostaje zlecenie podsłuchania rozmowy pewnej pary.  Konwersacja wydaje się z pozoru błaha, niewinna, nic nie znacząca, okazuje się jednak mieć dalekosiężne konsekwencje. Jak przekonuje Coppola, czasem nie należy wierzyć własnym uszom; by zrozumieć czyjeś słowa, trzeba też użyć wyobraźni i rozumu. Główny bohater Harry Caul wykorzystuje te cechy do zakładania podsłuchów, ale nie potrafi ich wykorzystać do lepszego zrozumienia ludzi, zarówno tych, których obserwuje, jak i swoich znajomych z branży. Czuje, że w taśmach, które nagrał, tkwi jakaś tajemnica, lecz nie umie jej rozgryźć.

Spoilerów nie będzie – powiemy więc tylko tyle: warto dotrwać do ostatnich sekund filmu. Napięcie sięga zenitu.

Życie na podsłuchu, reż. F.H. von Donnersmarck

Życie na podsłuchu (The Lives of Others)

„Życie na podsłuchu” to niemiecki laureat Oscara za najlepszy film obcojęzyczny w 2006 roku. Film w reżyserii Floriana Henckela von Donnersmarcka opowiada historię agenta służb specjalnych (w tej roli Ulrich Mühe, który w 1984 r. NRD otrzymuje zadanie śledzenia poczynań znanego pisarza i jego partnerki. Dom dramaturga jest monitorowany, a oficer Stasi słucha najbardziej intymnych rozmów pisarza i jego dziewczyny. Z czasem zaczyna kwestionować swoją rolę…

Obraz porywający i poruszający, jeden z lepszych w swoim gatunku oraz tematyce inwigilacji.