Nowoczesne technologie otwierają przed pracodawcami nowatorskie sposoby wynagradzania pracowników. Tylko jak się one mają do obowiązujących przepisów? Okazuje się, że mogą być atrakcyjną alternatywą dla tradycyjnych form bonusów
W jednej z firm w Polsce pracodawca postanowił na podstawie regulaminu wynagradzania umożliwić pracownikom nabywanie tokenów SoCap (Social Capitalism), na podstawie i za kwotę określoną w regulaminie wynagradzania.
Zgodnie z jego zapisami prawo do nabycia tokenów do maksymalnej, określonej liczby, po określonej cenie, przysługuje raz w miesiącu. Aby skorzystać z tego uprawnienia, pracownik musi założyć konto w dedykowanej do tego aplikacji (SoCap Wallet) albo przekazać stosowne dyspozycje i udzielić pełnomocnictwa pracodawcy. Nabycie tokenów odbywa się na zasadach i w trybie określonym w umowie zawartej między pracodawcą a operatorem umożliwiającym dokonanie takiej czynności. Pracodawca jest uprawniony do jego wyboru i zmiany w dowolnym momencie.
Pytanie brzmi: co z rozliczeniem ZUS z tytułu nabycia tokenów przez pracowników za cenę określoną w regulaminie?
Aby na nie odpowiedzieć, trzeba sięgnąć do dwóch aktów prawnych. Pierwszym jest rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1949 ze zm., dalej: rozporządzenie). Drugi to ustawa z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 423 ze zm., dalej: ustawa o systemie ubezpieczeń).
W celu uniknięcia wszelkich wątpliwości, tokeny do których nabycia jest uprawniony pracownik, są tokenami użytkowymi, będącymi zdigitalizowanym nośnikiem, mogącym być w bezpieczny i wygodny sposób wymienianym na towary i usługi, a także na walutę wirtualną lub tradycyjną. Trzeba podkreślić, że tokeny nie stanowią waluty wirtualnej, jak również:
– nie inkorporują praw tożsamych z prawami inkorporowanymi w papierach wartościowych,
– nie inkorporują uprawnień odpowiadających w pełny lub częściowy sposób tytuły uczestnictwa w przedsiębiorstwach zbiorowego inwestowania (takich jak fundusze inwestycyjne lub ASI),
– nie są tokenami będącymi instrumentami finansowymi, innymi niż wymienione powyżej,
– nie są tokenami inwestycyjnymi opartymi na prawach wynikających z udziału w sp. z o.o.
Na gruncie polskiego prawa tokenów nie można traktować na równi z prawnym środkiem płatniczym, bowiem nie funkcjonują one jako instrument rynku pieniężnego w rozumieniu odrębnych przepisów.
W konsekwencji, w zakresie zagadnień dotyczących obrotu tokenami, nie można automatycznie stosować rozwiązań, jakie mają zastosowanie do waluty tradycyjnej czy kryptowaluty.
Tokeny powinny być traktowane dla celów prawnopodatkowych jako prawa majątkowe. Prawo cywilne posługuje się bowiem bardzo szerokim pojęciem praw majątkowych, uznając je za rodzaj mienia (art. 44 kodeksu cywilnego). Tokeny jakkolwiek pozbawione postaci materialnej, niewątpliwie mają określoną i wymierną wartość. Należy je zakwalifikować jako rodzaj dobra niematerialnego, będącego mieniem w rozumieniu kodeksu cywilnego.
Zgodnie z art. 18 ust. 1 oraz art. 4 pkt 9 ustawy o systemie ubezpieczeń podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe stanowi przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu m.in. zatrudnienia w ramach stosunku pracy. Z kolei zasady ustalania podstawy wymiaru składek określa rozporządzenie. Zgodnie z jego par. 1 podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, zwanych dalej „składkami”, stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, osiągany przez pracowników u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy.
Natomiast zgodnie z par. 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia „Podstawy wymiaru składek nie stanowią następujące przychody: (…) 26) korzyści materialne wynikające z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagrodzeniu, a polegające na uprawnieniu do zakupu po cenach niższych niż detaliczne niektórych artykułów, przedmiotów lub usług oraz korzystaniu z bezpłatnych lub częściowo odpłatnych przejazdów środkami lokomocji”.
Dlatego w opinii naszej kancelarii różnica w wysokości wartości rynkowej tokena a kwotą, którą zapłaci pracownik, stanowi wprawdzie jego przychód, jednakże z racji tego, że zostały spełnione wymogi, o których mowa w par. 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia, nie stanowi on podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.
Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz ubezpieczenie wypadkowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe. Wobec tego przychód, który osiąga pracownik z tytułu zakupu tokenów po wartości niższej niż rynkowa, nie stanowi podstawy wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne: emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe.
Zatem zakup przez pracownika tokenów SoCap po cenie innej niż rynkowa, nie będzie podlegał ubezpieczeniom społecznym, zdrowotnym oraz chorobowemu. Podstawą do braku naliczania składek będzie § 2 ust. 1 pkt 26 Rozporządzenia.
Radosław Żuk, Doradca Podatkowy, Nr Wpisu: 12602
Kancelaria Radców Prawnych I Doradców Podatkowych
Żuk Pośpiech Spółka Partnerska
dr Małgorzata Cyrych, Partner Zarządzający
Kancelaria Prawna SALVAR
Czym są tokeny SoCap
Są one tokenami użytkowymi uprawniającymi pracowników/zleceniobiorców do nabywania konkretnych towarów/usług oferowanych przez ich wydawcę. Tokenizacja jest nową formą cyfryzacji biznesu opartej na zdecentralizowanej technologii blockchain. Polega na tworzeniu tokenów i ścisłemu przypisywaniu ich do danej firmy, konkretnego projektu lub osoby. Tokenizować można różne aktywa, jednocześnie obniżając koszty ich transferu. Pod pojęciem tokena rozumie się jednostkę (rozliczeniową) zapisaną z zdecentralizowanej bazie danych blockchain. Ze względu na zastosowanie, wyróżniamy tokeny płatnicze, inwestycyjne i użytkowe.
Więcej o SoCap Bonus można dowiedzieć się na profilach społecznościowych SoCap Bonus:
Strona internetowa / LinkedIn / Instagram / Facebook
